De magie van parels, een organische stof uit een schelp

Parels

Duik mee in de wereld van de parel. Het is toch een wonder dat een weekdier in een schelp zo iets moois kan produceren. Er zijn heel veel soorten parels in diverse prijsklassen. Ik ga proberen iets meer uitleg te geven over parels, hoe mooi ze zijn en hoe fijn het is om ze te dragen.

Een parel is geen mineraal, maar een organische stof net als bloedkoraal, ivoor en barnsteen.

De chemische samenstelling van een parel

• 85-95% calciumcarbinaat CaCo3 (aragoniet, calciet)
• 5-15% organische stof (conchine)
• ongeveer 4% water
• ongeveer 0,4% sporen van mineraal zoals bijvoorbeeld mangaan
• hardheid 2.5-4.5 volgens de schaal van Mohs
• dichtheid 2.66 – 2.76 natuurlijke parels en 2.72-2.78 bij cultivé parels

Heel veel soorten parels

Er zijn heel veel soorten parels zoals;

• Oriënt
• Akoya
• Zuidzee
• Tahiti
• Blisterparels
• Mabé
• Keshi
• Zoetwater parels
• Imitatie parels

Oriënt parels

Natuurlijke parels, door velen ‘echte’ of oriënt parels worden genoemd, zijn heel erg zeldzaam en kostbaar. Er moeten ruim 15.000 oesters geopend worden om een parel te vinden. Als de parel gevonden is moet nog blijken of het een mooi en bruikbaar exemplaar is.

Hoe wordt een natuurlijk parel gevormd?

Ook al worden oesters gelijk geassocieerd met een parel het is toch een abnormale gebeurtenis voor het schelpdier. Mollusken zijn weekdieren die bestaan uit een zacht lichaam omringt door een harde mantel. De mantel is verantwoordelijk voor de vorming van de  twee schalen en ook voor de productie van de parel.

Het verhaal dat een zandkorreltje het weekdier indringt en er daardoor een parel ontstaat klopt niet! Weekdieren leven in een zanderige omgeving en zijn hier dus van nature aan gewend. Als bij elke stroming het zanderige water dat door de mossel of oester stroomt tot parelvorming zou leiden, zouden er enorme hoeveelheden parels zijn. Aannemelijker is dat een parasiet of ander irriterend materiaal in het oester of mossel terechtkomt en dit niet vanzelf kan worden verwijderd. De mantel die zich tussen het lichaam van het weekdier en de schelp bevind gaat daardoor om het irriterende deeltje bepaalde cellen afscheiden. Hierdoor ontstaat de vorming van het parelzakje. In dit zakje worden meerdere laagjes van aragoniet en cochine afgezet.

Omdat oriënt parels geen kern hebben en alleen uit laagjes aragoniet en cochine bestaan is het mogelijk om de parel te pellen. Dit wordt gedaan als de parel door veel dragen en verkeerde behandeling zijn glans is kwijtgeraakt.

Akoya parels

Met een Akoya parel wordt de Japanse zoutwater cultivé parel bedoelt. Eind 1800 is men begonnen met het ontwikkelen van de cultivé parel. Teruggrijpend naar een eeuwenoude techniek die gebruikt werd om parelmoer figuurtjes te kweken in de binnenzijde van een riviermossel lukte het in 1896 de eerste halve parels te kweken. In 1916 is er voor het eerst patent aangevraagd door Hr. Mikimoto voor het kweken van ronde parels met een kern van parelmoer.

De grootte van de oester bedraagt zo ongeveer 10 cm. De kern die wordt ingebracht varieert van 1 tot 7 mm. De aangroei van de parelmoerlaag is 0.15 tot 0.3 mm per jaar. De parels blijven ongeveer 3 jaar in de oester, dit geeft een eindresultaat waarbij de parelmoerlaag 0.5 tot 1 mm dik is. Door de trage groei ontstaat er een perfecte ronde parel met een zeer hoge glans. Ook wordt de parel hierdoor harder in oppervlakte.

De glans van een Akoya parel is betoverend mooi, al is het maar een klein pareltje op een oorsteker. Een Akoya parelketting is dan ook prachtig en geeft iets van zijn glans door aan zijn draagster. Een collier voor het leven!

 

Zuidzeeparels

De oesterbanken ontdekt bij de Australische kust werden eerst allen gebruikt voor het mooie parelmoer en verwerkt tot knopen, inlegwerk en andere luxe producten. De parels die er af en toe in voorkwamen waren een mooi bijproduct. In 1950 zijn de eerste pogingen gedaan voor het maken van cultivé parels. Tot 1970 was dit geen groot succes. De oester bleek erg gevoelig voor bacteriën en vuil er was een sterftecijfer van 80%.

Er werd gezocht naar een nieuwe weekmethode. De nieuwe methode wordt tot op heden gebruikt. De oesters worden in open zee opgedoken op 10-50 meter diepte, hebben een diameter van 17 tot 20 cm en zijn ongeveer 2 jaar oud. Ze worden overgebracht naar stormvrije baaien en daar in draadkorven op de bodem verankerd. Na 3 maanden wordt er bij de oesters een kern ingebracht samen met een stukje donorweefsel. Om te herstellen van deze ingreep worden ze op de bodem van de zee plat neergelegd en regelmatig gedraaid en schoongemaakt. Na 4 maanden wordt er een röntgenfoto genomen om te kijken of de ent is aangeslagen.

Mabéparels

Oesters die de ent hebben afgestoten worden gebruikt voor de productie van mabé parels. De rest wordt voor ruim 21 maanden teruggeplaatst in de zee. De parelmaat varieert van 9 tot 16 mm.

De oesters kunnen 2 maal gebruikt worden voor de kweek. Slechts 20% van de oogst vertoont geen gebreken! Een ketting van Zuidzeeparels is een lust voor het oog! De bijna wasachtige gloed en de bijzondere kleurnuances, zo mooi.

 

Tahiti parels, de natuurlijk gekleurde variant van de Zuidzeeparel

Thaiti is een natuurlijke zwarte parel. Sinds 1962 worden deze parels gekweekt. Net als de Zuidzeeparels hebben ze een intensieve bewerking nodig. De oesters moeten 3 jaar oud zijn voordat ze mogen worden geimplanteerd.

Om de zwarte parels te verkrijgen kan alleen het buitenste randje van de mantel van de donoroester gebruikt worden. Dit randje maakt alleen de zwarte parelmoer aan, 10 tot 40% overleeft de implantatie niet.

Na 18 tot 24 maanden kunnen de parels worden geoogst. De gemiddelde maten liggen tussen de 8 – 14 mm, 16- 18 mm is uitzonderlijk en 20 mm extreem. De gezonde oesters kunnen voor de 2e maal geënt worden en deze produceren in een jaar tijd nog één grotere parel vaak wel in een barok vorm.

Over het algeem geldt dat hoe donkerder de parel hoe waardevoller. Parels met een zwarte basiskleur en een groene ondertoon worden peacock genoemd en zijn het meest geliefd.

Blisterparel

De parel groeit in het parelzakje steeds verder. Soms wordt de parel zo groot dat hij tegen de wand van de schelp aandrukt en ze gezamenlijk worden overdekt met aragoniet. Zo groeit de parel aan de schelp vast en ontstaat de blisterparel. Deze blisterparels worden vaak gebruikt om in ringen te zetten.

Mabé parels

In China is men al vanaf de 5e eeuw bezig met het ontwikkelen van cultivé parels. Er werden tussen de mantel en schelp van de riviermossels verschillende voorwerpen van lood, klei, been of hout geplakt. Als  gevolg hiervan ontstond een parelmoerlaag rondom de ingebrachte materialen.  Dit is de inspiratie geweest van de moderne mabé techniek.

De hedendaagse werkwijze is dat men plastic bolletjes vast zet in de binnenzijde van de parel waar de parelmoer zich niet aan vasthecht. Na ongeveer een jaar worden de parels geoogst en haalt men het plastic bolletje weg en wordt het opgevuld met parelmoer en hars om de parel stevig te maken. De grootte van de mabé parel is gemiddeld 13- 16 mm en kan tot 22 mm oplopen.

Keshi parels

Keshi is het Japanse woord voor maanzaad, zaad van de klaproos. De originele keshi’s zijn parels van een paar millimeter groot die per ongeluk ontstaan zijn tijdens het implanteren van de kern in een akoya oester. De keshi’s worden in de mantel van de oester gevonden. De keshiparels bestaan uit puur parelmoer. Soms scheurt het stukje epitheelweefsel af bij het inbrengen van de kern in de oester. Het gebeurt ook dat de oester de ingeplante kern uitstoot en er weefsel achterblijft. In beide gevallen ontstaat er een parelzakje, wordt parelmoer afgezet en ontstaat een barokke, soms vreemd gevormde parel. keshi is dus een bijproduct, wel een bijzonder mooi bijproduct, dat ontstaat bij de productie van cultivé parels. Meestal hebben keshi parels een hoge glans.

Zoetwaterparels

De zoetwaterparels bestaan meestal voor 100% uit parelmoer en zijn dus meestal kernloos.

Zoetwaterparels worden gekweekt in mosselen die 3 a 4 jaar oud zijn. In beide mantelheften worden 10 tot 12 sneetjes gemaakt waarin stukjes mantelweefstel van een donormossel worden ingebracht, dit ontwikkeld zich tot een parelzakje waarin de parel groeit. De eerste oogst is na 3 jaar en de parels hebben dan een gemiddelde doorsnee van 7 mm. De parelzakjes worden voorzichtig open gemaakt omdat ze meerdere keren gebruikt kunnen worden. Na 18 jaar hebben de mossels tussen de 60 en 70 parels gemaakt.

Zoetwaterparels zijn er ook in grillig vormen, de barok parels. Beeldschone, spannende parelkettingen met grillig gevormde parels, oorbellen met barok parels, ongelijke parels de speling van de natuur, een lust voor het oog.

Tip van Ursula: ‘in de Italiaanse parelsieraden van LeLune worden zoetwaterparels in diverse kleuren en vormen gebruikt. Modieuze parelsieraden voor betaalbare, ons inziens te goedkope, prijzen en mooi!

Het prijsverschil tussen een zoutwaterparel en een zoetwaterparel

Een mossel kan een groot aantal parels per kweek opleveren, de oester levert maar 1 parel per keer. De oester kan 1 a 2 keer gebruikt worden maar een mossel kan wel 18 jaar achter elkaar gebruikt worden. Zoetwaterparels zijn er in vele formaten en vormen. De kleuren van zoetwaterparels variëren van wit, champagne, oranjeroze, paars tot brons en goud. Dit zijn natuurlijke kleuren. Maar zoetwaterparels kunnen ook gekleurd worden, waardoor ze tegenwoordig in veel kleurnuances verkrijgbaar zijn.

Door de grote productie van zoetwaterparels in China zijn de prijzen van de zoetwaterparels de afgelopen jaren enorm gedaald.  Het arbeidsloon in in China erg laag en de meren waren nog niet vervuild dus de Chinezen konden veel produceren voor weinig. Parelsnoeren die vroeger alleen met handschoentjes aan bekeken mochten worden zijn nu voor iedereen bereikbaar.

De aankomende jaren zullen de parelprijzen weer gaan stijgen want door de watervervuiling is het afgelopen jaar 80% van de pareloogst mislukt.

Imitatie parels

Omdat het kweken van cultivéparels een zeer arbeidsintensief werk is, blijven de prijzen relatief hoog. Er zijn nog steeds een groot aantal sieradenmerken die werken met imitatieparels zoals crystal parels of Swarovski parels dit zijn plastic balletjes die een parelmoerbad hebben gehad. Zodra deze ‘parels’ in aanraking komen met parfum of scherpe stoffen gaat het laagje vaak bladderen en laat het los.

De bekendste imitatieparels zijn de mallorcaparels van deze ‘parels’ bestaat de kern uit loodglas die worden omhuld door een aantal lagen organisch materiaal zoals visschubben.

Er worden ook Shell-base parels gemaakt, dit zijn bolletjes geperst parelmoer. Het merk Hot Diamonds werkt met dit soort ‘parels’.

De wereld van de parels is een fascinerende wereld waarover volgende keer meer!

Bekijk ook de collectie gouden parel sieraden van Zilver.nl

lees ook;

Zilveren sieraden onderhouden, schoonmaken en dragen

10 parels in één oester!

De magie van diamanten en edelstenen

Parels, parels echt of crystal?