Nu de Paasbrunch weer achter de rug is, rijst de vraag: wat lag er naast uw botervloot of boterlammetje? Om boter, voor gebruik op eigen broodje of boterham, uit de botervloot of van het boterlam te halen, zijn er botermesjes. Deze mesjes hebben een gladde, een beetje rond lopende kant, maar ze zijn niet scherp en kunnen niet snijden. Met het botermesje schraap je een wolkje boter uit de vloot, wat je op je brood smeert. Het botermesje – ook wel boterspateltje genoemd – gaat dan weer terug naar de botervloot voor algemeen gebruik. Zo komen er geen ‘vieze’ mespunten in de boter en blijft deze schoon.
Een setje
Botermesjes werden eigenlijk altijd als paar geleverd. In een kleine of middelgrote cassette zaten ze niet standaard, in de uitgebreide cassette wel. Ze waren ook ‘los’ verkrijgbaar, dat wil zeggen van het ‘juiste’ model, per paar in een étui. Het bovenste mesje op de foto is gemaakt in model 210, het onderste in model 203. Beide zijn gemaakt door de firma Gerritsen en van Kempen in Zeist in 1934 en 1936; ze zijn 16.7 cm lang.
Groot en klein
Een enkele keer zie je bij een chique diner dat er bij de individuele broodbordjes ook een individueel schaaltje boter staat. Dit schaaltje is dan voorzien van een klein formaat botermesje. In de oude zilvercatalogi is echter niet terug te vinden dat er vroeger botermesjes per dozijn werden verkocht; het lijkt dus een recente ontwikkeling. Wat er wel per dozijn werd verkocht, zijn vismessen behorend bij de viscouverts. Deze vismessen lijken qua vormgeving – de ronde, niet scherpe ‘snijkant’ – sterk op het botermesje. Ze zijn echter flink groter, namelijk ongeveer 20.5 cm.
Ook was het botermesje jarenlang een standaard onderdeel van het 5-delige ‘hors d’oeuvre-couvert’, maar daarover in een volgend blog meer. Daar waar het hors-d’oeuvre couvert wat in de vergetelheid is geraakt, is het botermesje super-actueel: wel zo fris, die schone botervloot!
Lees ook van Saskia: