Laat u meenemen in een verhaal over een prachtige collectie, een bijzondere man en een uitzonderlijke tentoonstelling. Nu we allemaal gedwongen thuis zijn, reizen we graag vanuit onze luie stoel. Dit keer naar de juwelencollectie Citroen, te zien in Darmstadt.
Foto’s eigendom van het Hessisches Landesmuseum Darmstadt
Beroemde Jugenstil sieradencollectie
Inhoudsopgave
De ‘collectie Citroen’ is niet zomaar een collectie. Deze bijzondere juwelencollectie is samengebracht door de heer Karel A. Citroen. Mijnheer Citroen was de vierde generatie in een juweliersfamilie; de familie had een zaak aan de Kalverstraat nummer 1 in Amsterdam. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de familie grotendeels omgebracht. Karel wist zich, na vele omzwervingen bij de Royal Navy aan te sluiten. Na de oorlog kwam hij terug in een leeggeplunderde winkel. Echter, in de Staatscourant werd gepubliceerd dat de winkelinventaris was teruggevonden in Duitsland. En dit werd de basis van zijn winkel, van waaruit hij begin jaren “50 met veel kennis en kunde de ‘collectie Citroen’ bijeen verzamelde.
Haarkammen gemaakt van hoorn en bezet met edelstenen. Uitzonderlijke ontwerpen van maretak (Engels: “mistletoe”/Frans: ”gui”) met goud en parels, en met gestileerde pauwen met goud en topaas (door Lalique).
Op reis
Deze ‘collectie Citroen’ bestond uit prachtige juwelen gemaakt door klinkende namen uit de Europese juwelen-wereld. Denk hierbij aan Lalique, Fouquet, Wolfers en Faberge – maar ook aan de Nederlandse juwelenkunstenaar Bert Nienhuis. Qua datering zitten alle juwelen rond de vorige eeuwwisseling : eind 19e / begin 20 eeuw. Dat is zowel te zien aan de gebruikte materialen en technieken – haarkammen van hoorn, goud geëmailleerd in de meest uiteenlopende kleuren – maar ook aan de motieven bloem- en bladranken, gestileerde dieren etc.
Om het publiek kennis te laten maken met de collectie, ging deze op reis. Tweemaal is hij in Nederland tentoongesteld : eenmaal in het Gemeentemuseum in Arnhem (voorjaar 1959), en eenmaal in het museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam (zomer 1959). Beide keren onder de naam “Art Nouveau, sieraden van omstreeks 1900 uit de collectie Citroen”. Toch was er geen belangstelling bij deze musea voor aankoop van de collectie.
Om van te watertanden : een gouden armband met wit email en robijnen, een strak ontwerp van Bert Nienhuis. Rechts een collier van Lalique met oa cabochon geslepen maansteen en kameleons.
Aangekocht in 2 delen
Uiteindelijk ging de omvangrijke collectie Art Nouveau sieraden naar het buitenland : het Duitse museum Hessisches Landesmuseum in Darmstadt kocht de collectie in twee delen aan. Het eerste deel in 1963, en de rest van de verzameling volgde in 1965. Het museum heeft de collectie in ere gehouden : de nummers van de stukken voorzien van de toevoeging “C” zijn allen uit de oorspronkelijke collectie Citroen. Ook heeft ze een prachtig geïllustreerde uitgebreide catalogus gemaakt.
Bijzondere stukken
De collectie Citroen zit bomvol klinkende namen : denk aan Lalique en Fabergé. Maar ook aan Wolfers en Nienhuis. Door de tentoonstelling te bekijken maak je een reis door vroeg 20e eeuws Europa. De juwelen zijn unieke stukken die allemaal de rijkdom en het vakmanschap van lang vervlogen tijden laten zien. Naast broches, colliers en armbanden zijn er ook verrassende stukken als haarkammen en zelfs een parasolgarnituur.
Van uitzonderlijk tot zeer draagbaar, maar altijd van de hoogte kwaliteit – zie het prachtige emailleerwerk.
Het museum in Darmstadt
De complete collectie Citroen hangt op zaal – dus niks is opgeslagen in de catacomben. Bovendien zijn er mooie andere juwelen aan de collectie toegevoegd. Dit geheel van totaal zo’n 250 stukken is te bezichtigen als zij-zaal van de beroemde vaste opstelling Jugendstil-kunst. Een absolute aanrader met meubelen van Van der Velde, Arts & Crafts zilver, Leerdam glas…. teveel moois om op te noemen. Een leuk detail is, dat originele vitrines van Philippe Wolfers gebruikt worden om een deel van de stukken te tonen.
Het Hessisches Landesmuseum Museum in Darmstadt is nu dicht in verband met de pandemie. Maar zodra we weer op pad kunnen, raad ik u aan naar Darmstadt – slechts goed 4 uur rijden vanaf Utrecht – te gaan. Een Nederlandse collectie in een Duits museum; het klinkt misschien vreemd maar de stukken hangen er helemaal op hun plek.
Lees ook:
Bekijk ook:
de collectie antieke sieraden van Zilver.nl
de stijl sieraden van GL Timeless Classics