Moeders en zonen als zilversmid

Twee naaigereimakers waar de zilversmederij overgegaan is van moeder op zoon.

 

Meestal gaat het beroep van zilversmid over van vader op zoon. Een enkele keer echter gaat het beroep – en de zaak – over van moeder op zoon. Dit kan zijn omdat de weduwe van een zilversmid een powervrouw avant la lettre was. Ook komt het voor dat de weduwe even “op de winkel past” tot een zoon zijn opleiding voltooid heeft. Dan kan hij de zilversmederij voortzetten met zijn eigen meesterteken.

 

Christina Poolman-Gallé & de firma Poolman

Christina werd geboren in Amsterdam in 1786 als dochter van een boekhouder. Zij trouwt in 1815 in Amsterdam met Abraham van Gimmert, een kruier van beroep. Een aantal jaren is het stil rond Christina tot er een huwelijksakte opduikt uit 1826. Zij trouwt dan als weduwe met Hendrik Poolman die haar 5 kinderen erkent. Waarschijnlijk gaan zij dan ook de naam Poolman dragen.
Hendrik Poolman is zilversmid in Amsterdam. Van hem heb ik géén werk kunnen vinden. Vanaf dat moment komt Christina in aanraking met de zilversmidkunst; mogelijk volgt zij ook een opleiding. Wanneer haar man in 1851 overlijd heeft zij vanaf dat moment haar eigen meesterteken: W*P, wat staat voor “weduwe Poolman”. Zij maakt verschillende soorten naaigerei zoals op bovenstaande foto’s te zien is, veelal met een bloemversiering.

[su_row][su_column size=”1/3″ center=”no” class=“”]

[/su_column] [su_column size=”1/3″ center=”no” class=“”]

[/su_column][/su_row]

Tijgerschelp met naaigerei waarvan de inhoud gemaakt door weduwe Poolman uit Amsterdam.
Lees ook het blog: Souvenir , over de bijzonder geschenken, zoals deze tijgerschelp met inhoud, die men vroeger meenam van reisjes

 

De volgende generatie : Johannes Poolman

Christina Poolman overlijd in 1859. Vanaf dat moment zal haar zoon Johannes Antonius Fransiscus Poolman de zilversmederij voortzetten. Zijn meesterteken wordt AP+, waarbij de A en de P aan elkaar vast zitten. Johannes is geboren op 2 juli 1819, toen Christina nog getrouwd was met haar eerste man, Van Gimmert. Dat haar tweede man die kinderen heeft erkent blijkt duidelijk uit het gebruik van Poolman als achternaam.
Zoonlief heeft net als zijn moeder veel naaigerei gemaakt met bloemversieringen. Bijzonder is dat zowel de schaar als schede zijn voorzien van zijn meesterteken. Veelal zijn deze schedes zonder meesterteken en bovendien hebben ze vaak een andere versiering. Johannes heeft gewerkt tot ongeveer 1880. Na hem is er géén opvolger binnen de firma.

 

Een powervrouw uit Schoonhoven: Teuntje van Halteren-Streef

Bij de burgelijke stand staat Hermanus Jacobus van Halteren ingeschreven als koopman. In het boek “Zilversmeden van de stad Schoonhoven” is hij opgenomen als zilversmid. Hij maakte onder andere snuifdozen, cachets en boeksloten. In 1846 trouwt hij de 15 jaar jongere Teuntje Streef.
In 1863 komt Hermanus te overlijden. Zijn vrouw zet de zilversmederij voort – met haar eigen meesterteken. Dit meesterteken is: W H 33, “weduwe van Halteren”. In de boeken wordt vermeld dat zij dezelfde voorwerpen bleef maken als haar man.
Dat zou goed kunnen, maar zoals bovenstaande foto laat zien heeft zij ook een verscheidenheid aan naaigerei gemaakt. Zij heeft vooral veel sleutels als breipendoppen gemaakt. Soms waren deze breipendoppen voorzien van een speld om op een rok vast te maken en zo als breischede te dienen, in de baard van de sleutel is dan een opening om de naald in te steken. Tot haar overlijden op 28 april 1891 blijft de winkel op Teuntjes naam staan, dus bijna 30 jaar!

 

Johannes van Halteren, de opvolger

Haar zoon Johannes zet de zaak voort; ook hij maakt naaigerei. Toch zal Johannes niet zo’n grote productie hebben gehad als zijn moeders. Hij sterft namelijk al op 51-jarige leeftijd in 1905. Hiermee wordt de periode van Halteren-Streef / J. van Halteren, een levenswerk van moeder en zoon, als zilversmeden in Schoonhoven afgesloten. Ook in deze zilversmederij is er géén opvolging.

Mooie verhalen over vervlogen tijden – en wij genieten nu nog steeds van het prachtige naaigerei gemaakt door deze – nu uitgestorven – zilverfamilies.

Lees ook:

Kluwenhouders: van praktisch tot pronk

Naaischaren in diverse vormen, maten en materialen

Een compendium, naai- ofwel reisnecessaire