Mocht u onderweg zijn naar het zonnige zuiden, of nog een leuke vakantie bestemming zoeken: maak een stop in Toulouse, zuid west Frankrijk. Nog een paar weken is daar een geweldige tentoonstelling over Renaissance juwelen te zien.
Renaissancejuwelen in “La Ville Rose“
Inhoudsopgave
Het is gelukkig weer tijd om aan de zomervakantie te denken. Mocht u richting zuid Frankrijk of Spanje gaan, maak dan een tussenstop in Toulouse. Op dit moment loopt daar de tentoonstelling “D’or et d’éclat. Le bijou à la Renaissance.” – een waanzinnige tentoonstelling van Renaissancejuwelen, gecombineerd met schilderijen uit de tijd met de trotse dragers van deze bijzondere schatten.
Zeldzame schatten uit de Renaissance
De tentoonstelling vindt plaats in het museum “Fondation Bemberg”, dat gevestigd is in een prachtig oud pand in de binnenstad van Toulouse. Voor de tentoonstelling zijn bruiklenen bij elkaar gehaald uit heel Europa, om een representatief beeld te kunnen geven van deze zeer zeldzame 16e-eeuwse schatten. Renaissancejuwelen zijn zo zeldzaam omdat ze ook gezien werden als ‘cash in een andere vorm’. Dus wanneer er geld nodig was, werden stenen en parels gedemonteerd en het edelmetaal omgesmolten Op het schilderij rechtsboven is te zien hoe geldschieters munten tellen – maar op de voorgrond ligt ook een juweel tussen de ‘buit’.
Kennismaking met een andere tijd
In de Renaissance – grofweg de 16e eeuw – werden de juwelen ontwerpen ‘gestandaardiseerd’. Door de brede verspreiding in heel Europa van getekende of geëtste juwelenontwerpen, is nu heel moeilijk na te gaan waar een juweel gemaakt is: ze lijken te veel op elkaar. De tentoonstelling laat deze ontwerpen zien, maar ook schilderijen uit diverse landen waarop mannen, vrouwen en kinderen prominent met hun juwelen zijn afgebeeld.
Daarnaast vertelt de tentoonstelling het verhaal waarom deze juwelen gedragen werden: niet alleen om te pronken met welvaart en status. Ook werden ze gedragen als talisman tegen het kwaad, of als handig gereedschap door het te voorzien van bijvoorbeeld een oorlepeltje.
Verborgen symboliek
De onderschriften bij de tentoongestelde stukken zijn in het Frans, maar door het scannen van een QR code is de Engelse vertaling beschikbaar. Zo kom je te weten over de huwelijksjuwelen met cupido’s, vergeet-mij-nietjes, in elkaar geslagen handen, duiven, brandende harten, hoornen des overvloeds etc. Alles is versierd met – in onze ogen – vrij simpel geslepen edelstenen maar werkelijk prachtig emailleerwerk – de juwelen die op deze tentoonstelling hangen zijn echt kleine meesterwerkjes.
Uitzonderlijke samenkomst
Heel bijzonder zijn de “Cupido-hangers”. Dit zijn wit geëmailleerde blote engeltjes die met hun pijl en boog lijken te zweven. Ze zijn helemaal versierd met edelstenen, zoals robijnen in hun vleugels en hangende parels. Deze Cupido-hangers zijn waarschijnlijk in één Duits of Nederlands atelier gemaakt, maar verspreid geraakt over de wereld [de bruiklenen op bovenstaande foto komen uit 3 verschillende landen]. Ze zijn hier voor het eerst in eeuwen weer bij elkaar.
Verrassende toevoeging
De tentoonstelling eindigt in de 19e eeuw: met de opkomst van de neo-stijlen, werd ook de Renaissance weer populair. De gegoede klasse verkleedde zich graag tijdens bals in kostuums die de 16e eeuw verbeeldden – en daar hoorde ook de juiste sieraden bij. Eind 19e eeuw ontstond een industrie aan juweliers die de oude juwelen met oude technieken namaakten – zelfs nu is nog moeilijk te zegen of een stuk 16e eeuws is, of een kopie uit de 19e eeuw. Ook juweliers van naam vonden hun inspiratie in de Renaissance: in het midden een parure door Lalique en rechts een armband gemaakt door Fouquet die geïnspireerd zijn door de 16e eeuw.
Tussenstop in Toulouse
De tentoonstelling is – met de vele bruiklenen en de brede opzet – echt een aanrader. Maak die stop in Toulouse: deze gezellige en relaxte stad heeft de bijnaam “La Ville Rose” omdat vele gebouwen in de stad zijn opgetrokken uit baksteen. Liggend in een bocht van de rivier de Garonne is het een prachtige pleisterplaats voor toeristen – met een waanzinnige tentoonstelling als kers op de taart.
Praktische informatie:
Museum Fondation Bemberg, Hotel d’Assézat, Toulouse
Looptijd t/m 27 juli 2025
Meer info D’or et d’éclat. Le bijou à la Renaissance. | Fondation Bemberg
Tip Bij de tentoonstelling is een prachtige catalogus uitgegeven