De eerste suiker kocht men in broden
Inhoudsopgave
Na de opkomst, in de zestiende eeuw, van Amsterdam als middelpunt van de handel, werd suiker een belangrijk importproduct dat door de Nederlanders uit Azië werd gehaald. De suiker werd geïmporteerd als zogenaamde moscovade, een bruine stroperige, vrij scherp smakende suiker of als cassonade, een stroopvrije grijswitte korrelige, naar viooltjes geurende en smakende droge suiker. Beide suikersoorten werden in Nederland verder geraffineerd en daarna als suikerbroden verkocht. Deze suikerbroden kocht met bij een Suyckerbacker of een Suyckerhuys dit waren vaak kleine winkeltje waar ook andere kruidenierswaren gekocht konden worden.
De eerste zilveren suikerstrooilepels
Suikerstrooilepels zijn lang in gebruik geweest. De eersten werden gemaakt omstreeks 1710 en pas in de 2e helft van de 20ste eeuw hield de vraag ernaar op. Tegenwoordig vinden we het juist weer leuk en nostalgisch, een zilveren suikerstrooilepel in de poedersuiker. Het was een gebruiksvoorwerp van zowel de eenvoudige burger als wel de rijke burgerij en de aristocratie. In de loop der tijden heeft dit voorwerp zich aangepast aan de stijlen, die toen in gebruik waren en daarbij tevens aan de provincies waar zij gemaakt werden.
Het onderscheid in types
Zo kennen wij in de 18e eeuw typisch Friese strooilepels, maar daarnaast ook Amsterdamse (het Noord-Hollandse type) en de Zuid-Hollandse lepels (het Schoonhovense type). Van omstreeks 1780 volgen de strooilepels de Lodewijk XV en de Lodewijk XVI stijl met de ronde bakken en parelranden en vanaf 1800 strooiers met ovale bakken en puntige stelen in Empire stijl. Er zijn dan geen typische provinciale kenmerken meet waar te nemen met uitzondering van een bepaald Fries type die opengewerkte gedreven en gegraveerde bakken heeft, vaak met een religieus dier en houten stelen.Tenslotte volgen de Biedermeier strooilepels met romantisch gegraveerde stelen. De grote verscheidenheid maken dit voorwerp tot een begeerd verzamelobject.
Het gebruik van de zilveren suikerstrooilepels
Het is wel interessant om te weten waarom deze zilveren strooilepels voor het huishouden van onze voorouders van zoveel belang waren. Men kon in Nederland in de winkels uitsluitend suikerbroden kopen. Dit is kristalsuiker samengeperst in broodvormen. Daarnaast ook suiker als kandij. De suikerbroden werden gemaakt van in Nederland geraffineerde stroperige bruine rietsuiker, die uit de tropische landen werd geïmporteerd. De suikerbroden werden geschaafd en daarna gezeefd met de grotere keukenzeven om daarna opgediend te worden in bakjes en kommen natuurlijk met een suikerstrooilepel. Poedersuiker is in een vijzel gestampte suiker. Voor de kandij had men om op te dienen speciale kandijbakjes en in Friesland kandijtafeltjes.
Zilveren suikerstrooiers zijn elegante, mooi gemaakte stukjes zilver
De zilversmeden maakten van de zilveren strooilepels fijne stukjes zilverwerk. De kleine gaatjes in de bak moesten één voor één met de hand uitgezaagd worden, vaak in een patroon. De zilveren stelen waren meestal fijntjes gegraveerd of voorzien van een parel- of filetrand. Er zijn ook zilveren suikerstrooilepels gemaakt met houten, ivoren, benen, parelmoeren en agaten stelen.
Een zilveren suikerstrooilepel bij een geboorte
Als vroeger de baby was geboren werd er een kraamkloppertje op de voordeur gehangen. Hierdoor wisten familie en buren dat de kleine er was en kwam men direct op kraam visite. De kraamkamer stroomde vol en men werd direct getrakteerd. Feestelijke soezen, poffers of gesuikerde boterhammen werden gegeten die met poedersuiker waren bestrooid. De voorlopers van onze beschuit met muisjes! Er wordt verteld dat de zilveren suikerstrooilepel daarom ook vaak al kraamcadeau werd gegeven.
Lees ook:
De geschiedenis van het bestek
Het ambacht, zilversmeden een vak apart
De toetsstreek, zilvergehalte controle
Bekijk ook:
De collectie zilveren suikerstrooilepels van Zilver.nl