Dit handige plaatje om de hals van een karaf heeft een hele geschiedenis. Lees meer in ons blog….
Karafschildjes
Inhoudsopgave
We zijn er helemaal aan gewend dat er een karaf water op tafel staat, met wat munt of citroen erin. Vroeger stond ook wijn in een karaf op tafel. Dit had een goede reden, waarover zo meteen meer. Ook zien we vele vormen en maten glazen en kristallen karaffen voor sterke drank. Deze kunnen allemaal voorzien worden van een labeltje om de inhoud ervan de verduidelijken. Dit labeltje heet een decanteerlabel of karafschildje.
Decanteren of karafferen
Wijn kan worden overgegoten in een karaf om diverse redenen. In oudere wijnen zit vaak wat droesem, ofwel bezinksel. Dit wil je niet in de glazen van je gasten schenken. Bij het decanteren blijft dit residu in de fles achter, en in de karaf zit ‘schone’ wijn. Mooie oude wijn moet niet te lang in een karaf staan; delicate aroma’s kunnen door het contact met zuurstof verdwijnen. Een voorbeeld van decanteerkaraffen zijn de Engelse ‘claret jugs’. Vanaf ergens in de 13e eeuw importeerden de Engelsen rode Bordeaux wijnen, die eenmaal aan de overkant van het kanaal ‘claret’ werd genoemd. Om de consumptie van droesem te vermijden werd de Bordeaux altijd gedecanteerd. Eerst in kruiken, later in karaffen.
Jonge wijn kan je karafferen. De handeling is gelijk, maar het doel is anders. Sommige jonge wijnen hebben juist het contact met zuurstof nodig om aroma’s tot hun recht te laten komen. Het overgieten van de fles in de karaf draagt dus bij aan de smaak. Of wijn nou jong of oud is, de meeste wijnen die wij aanschaffen zijn ‘op dronk’. Dit betekent dat het decanteren of karafferen niet strikt noodzakelijk is. Maar ja, ‘the art of dining’ indachtig – het oog wil ook wat.
Oude karaffen met een gedrukt of ingegraveerd label, en een voorbeeldboek met ‘losse’ karaflabels uit 1805 [alle oude foto’s collectie Victoria and Albert Museum, London]
Entrée : het karafschildje
Diverse wijnen werden dus overgeschonken in een karaf. Om de juiste wijn bij het juiste gerecht te kunnen serveren, was identificatie handig. Vanaf ongeveer 1770 komen de karafschildjes in de voorbeeldboeken voor. Het betreft altijd een plaatje met een kettinkje. Het plaatje – meestal van zilver, soms van porselein – is meestal prachtig bewerkt. De wijnlabels zijn voorzien van druivenstokken en druiventrossen, en dragen ingegraveerde namen als ‘chablis’, ‘white’, ‘claret’ en ‘sweltwine’- wat dat ook moge wezen. Ook volgen de schildjes de stijlen uit de verschillende periodes zodat er hele strakke schildjes zijn, of juist zwaar bewerkte, of karaflabels met Art Nouveau krullen. Ook karaffen waren aan mode onderhevig; ze zijn er hoog of juist breed, gegraveerd of geslepen, in glas en kristal, gekleurd of kleurloos – altijd met bijpassende stop. Voor iedere tafel is een passend karaf-met-schildje te vinden.
Cocktail cabinet
Niet alleen wijn wordt in een karaf gedaan, maar ook vele soorten sterke drank. Er zijn karafschildjes te vinden met ‘port’, ‘madeira’, ‘sherry’, ‘cognac’, ‘gin’, ‘whiskey’, ‘brandy’, ‘vermouth’ en ga zo maar verder. Het hele cocktail cabinet of dranktrolley kan worden voorzien van verschillende karaffen met lonkende inhoud. Door de zilveren labeltjes weten we precies wat we zullen inschenken.
Vast gemaakt voor een geliefde, deze hartvormige zilveren karafschildjes met “Port à port” en “Likeur” ingegraveerd. We drinken met mate maar genieten maximaal van dit klein-maar-fijne voorbeeld van ‘les arts de la table’.